فشار خون

فشار خون به نیرویی می گویند که موجب به گردش در آمدن خون در بدن شده و حرکت اکسیژن و مواد مغذی موجود در خون و تغذیه اندام ها و بافت های موجود در بدن را فراهم می کند‌.

اگر فشاری جهت گردش خون وجود نداشته باشد، بافت ها و اندام ها مواد غذایی لازم را دریافت نمی کنند.

آنتی بادی ها و گلبول های سفید خون وظیفه ایمنی خود را به خوبی انجام نمی دهند و انسولین را به مکان مورد نظر خود منتقل نمی شود.

بدن نیاز به گردش خون و جابجا شدن مواد زائد و سمی موجود به داخل کبد و کلیه دارد تا از طریق آنها این مواد دفع گردند.

خون بدن، دمای بدن را تنظیم کرده و پلاکت ها را برای ایجاد لخته خون در محل آسیب دیده همراهی می کند.

با وجود هر ضربان قلب و بیرون راندن خون به صورت ناگهانی، فشار خون ایجاد می‌شود.

الکترولیت هایی چون نمک و یون ها در داخل خون موجب می‌شوند که فشار خون بالا رود.

در درجه اول آنچه موجب ایجاد فشار خون می‌ شود، وجود انقباضات موجود در ماهیچه های قلب است‌.

اندازه فشار خون در هنگام بررسی دارای ۲ عدد است:

• عدد بزرگتر که فشار خون موجود در رگ ها در هنگام ضربان قلب را نشان می دهد.
• عدد کوچکتر که فشار خون بین دو ضربان متوالی در زمان استراحت را نشان می دهد.

متناسب با سن و جنسیت هر فرد اندازه طبیعی فشار خون متفاوت است.

در صورتی که فشار خون کمتر از ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه باشد، نشانه طبیعی بودن آن است.

چنانچه فشار خونی در این محدوده بود نشان دهنده شرایط خوبی است و فرد باید به انجام ورزش و استفاده از رژیم غذایی متعادل خود ادامه دهد.

فشار خون بالا

عارضه فشار خون بالا مشکلی شایع در میان مردم است که موجب بالا رفتن میزان فشار در گردش خون می شود.

صدماتی را به شریان ها و دیواره های آنها وارد می کند و مشکلات قلبی را ایجاد می کند.

با در نظر گرفتن میزان پمپاژ خون و مقدار مقاومتی که عروق در برابر جریان خون دارند، اندازه فشار خون مشخص می‌شود.

فشار خون با توجه به میلی متر جیوه اندازه گیری می‌شود و دارای ۲ مرحله است:

فشار خون مرحله ۱ که بین ۱۳۰ – ۱۳۹ سیستولیک و یا ۸۰ – ۸۹ میلی‌متر جیوه دیاستولیک است.

این نوع فشار خون با افزایش سن، وجود تغییرات هورمونی، موارد ژنتیکی، داشتن استرس و سبک زندگی ناسالم و استفاده زیاد از نمک رخ می دهد‌.

فشار خون مرحله دوم که در محدوده ۱۴۰/ ۹۰ میلی متر جیوه و یا بالاتر از آن قرار دارد.

این نوع فشارخون به دلیل وجود بیماری های کلیوی، نقص های مادرزادی در قسمت رگ ها، داشتن آپنه خواب، وجود تومور غدد درون ریز، هیپرپلازی، بارداری فرد، مصرف یکسری از دارو ها و مشکلات تیروئیدی رخ می دهد.

امکان دارد سال‌ها بدون هیچ علامتی فشار خون بالا داشته باشید.

فشار خون بالایی که کنترل نشده باشد می‌تواند شما را در معرض مشکلات جدی سلامتی، از جمله حمله قلبی و سکته مغزی قرار دهد. خوشبختانه، تشخیص فشار خون بالا آسان است.

وقتی احساس می‌کنید فشار خون شما بالا است، می‌توانید با مراجعه به پزشک و پیروی از دستورالعمل‌های او، آن را کنترل کنید.

افرادی که فشار خون بالا دارند چه علائمی دارند؟

بیماری فشار خون ممکن است در یکسری از افراد علائمی نداشته و به صورت خاموش باشد.

اگر فرد زمان طولانی فشار خون داشته و آن را درمان نکند ممکن است دچار حمله قلبی، سکته و یا ابتلا به بیماری های کلیوی شود.

از علائمی که این عارضه ممکن است در افراد ایجاد کند، می توان موارد زیر را نام برد:

• داشتن سرگیجه
• ایجاد نفس تنگی
• ایجاد سردرد
• به وجود آمدن تاری در دید فرد
• به وجود آمدن حالت تهوع
• داشتن حس نبض در سر و گردن خود

عواملی که موجب بالا رفتن فشارخون می‌ شود

عامل های زیادی هستند که موجب افزایش فشار خون می گردد، از جمله:

• سن افراد هر چه بالا رود فشار خون نیز افزایش می یابد.
• سن بالای ۶۰ سال موجب تجمع پلاکت در رگ ها شده و رگ‌ها را باریک می کند و خون به خوبی جریان پیدا نمی کند‌.
• استفاده زیاد از دخانیات و مواد مخدر چون استفاده از تنباکو
• بالا بودن وزن بدن و چاق بودن
• استفاده زیاد از الکل
• جنسیت فرد اگر مرد باشد، بیشتر دارای فشار خون بالا است.
• داشتن زندگی کم تحرک
• استفاده زیاد از نمک
• مصرف زیاد چربی
• مضطرب بودن
• داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به این عارضه
• ورزش نکردن
• رژیم غذایی که حاوی پتاسیم کمی است
• ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، دیابت و بیماری های کلیوی و چربی بالا

تشخیص فشار خون بالا

تشخیص فشار خون بالا به سادگی گرفتن فشار خون است.

معمولا پزشکان فشار خون شما را به عنوان بخشی از یک ویزیت روتین مورد بررسی قرار می دهند.

اگر پزشک شما در ویزیت بعدی آن را اندازه‌گیری نکرد، از او بخواهید که آن را اندازه‌گیری کند.

اگر فشار خون شما بالا باشد، پزشک ممکن است بخواهد آن را چندین بار در طول چند روز یا چند هفته اندازه‌گیری کند و از شما بخواهد که علائم فشار خون بالا را با دقت بیشتری بررسی کنید.

به ندرت پیش می‌آید که پزشک پس از تنها یک بار اندازه‌گیری، فشار خون بالا را تشخیص دهد.

گاهی اوقات فشار خون بالا در مطب می‌تواند ناشی از عوامل محیطی مانند استرس ناشی از حضور در مطب پزشک باشد. فشار خون شما همچنین می‌تواند در طول روز نوسان داشته باشد.

اگر فشار خون شما بالا باشد، پزشک شما علاوه بر بررسی علائم فشار خون بالا، احتمالاً آزمایش‌های بیشتری برای جستجوی بیماری‌های زمینه‌ای انجام خواهد داد. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می باشد:

• آزمایش ادرار
• غربالگری کلسترول و سایر آزمایش‌های خون
• آزمایش فعالیت الکتریکی قلب با الکتروکاردیوگرام
• سونوگرافی قلب یا کلیه‌ها

این آزمایش‌ها می‌توانند به پزشک شما در تشخیص مشکلات ثانویه ناشی از فشار خون بالا کمک کنند. آنها همچنین می‌توانند اثرات فشار خون بالا بر اندام‌های شما را بررسی کنند.

پزشک شما ممکن است در این مدت درمان فشار بالا را شروع کند. درمان زودهنگام ممکن است خطر آسیب دائمی را کاهش دهد.

عوارض فشار خون بالا

بالا بودن فشار خون موجب وارد شدن فشار به شریان ها و دیواره های آنها می‌ شود و عوارض زیر را به همراه دارد:

احتمال ایجاد سکته مغزی و حمله قلبی وجود دارد.

بالا بودن فشار خون شریان ها را ضخیم و همچنین سخت کرده و حمله قلبی و سکته مغزی را ایجاد می کند.

احتمال ایجاد آنوریسم‌ مغزی وجود دارد.

بالا بودن فشار خون برآمدگی در رگ ها ایجاد کرده و آنوریسم‌ را ایجاد می کند.

در صورت پارگی آنوریسم‌ خطرناک خواهد بود.

امکان ایجاد آسیب به کلیه ها وجود دارد.

زمانی که رگ های کلیه از حالت طبیعی خود خارج می‌شوند عملکرد طبیعی این اندام را با اختلال مواجه می کنند.

احتمال ایجاد نارسایی قلبی وجود دارد.

بالا بودن فشار خون پمپاژ خون توسط قلب را با مشکل مواجه کرده و با ضخیم شدن دیواره های موجود در بطن قلب موجب نارسایی قلبی می‌شود.

امکان وارد شدن آسیب به شبکیه چشم وجود دارد.

از طریق پاره شدن رگ های چشم و یا باریک شدن آنها فرد بینایی خود را از دست می دهد‌.

امکان ابتلا به سندروم متابولیک وجود دارد.

موجب ایجاد اختلال در حافظه فرد و میزان یادگیری وی میشود.

ممکن است زوال عقل را به همراه داشته باشد.

جریان خون به مغز با مسدود شدن شریان ها محدود گردیده و زوال عقل را به همراه دارد.

زمانی که جریان خون به مغز در زمان بروز سکته مغزی کم شود زوال عقل در فرد رخ می دهد.

فشار خون بالا در دوران بارداری

زنانی که فشار خون بالا دارند، با وجود ابتلا به این بیماری، همچنان می‌توانند نوزادان سالمی به دنیا بیاورند.

با این حال، اگر این وضعیت در دوران بارداری تحت نظارت و کنترل نباشد، می‌تواند برای مادر و نوزاد خطرناک باشد.

فشار بالا در بانوان می‌تواند عوارض جانبی به وجود بیاورد به عنوان مثال، زنان باردار مبتلا به فشار خون بالا ممکن است دچار کاهش عملکرد کلیه شوند.

نوزادانی که از مادران مبتلا به فشار خون بالا متولد می‌شوند، بیشتر احتمال دارد که با وزن کم هنگام تولد یا نارس به دنیا بیایند.

بعضی از بانوان امکان دارد در دوران بارداری دچار فشار خون بالا شوند.

این وضعیت معمولاً پس از تولد نوزاد به خودی خود برطرف می‌شود. داشتن فشار خون بالا در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به فشار خون بالا را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهد.

فشار خون پایین

پایین بودن فشار خون برای بعضی از افراد مشکلی را به وجود نمی آورد.

در یکسری از آنها موجب سرگیجه، و بیهوشی می‌شود.

گاهی اوقات فشار خون بسیار پایین جان افراد را نیز به خطر می اندازد.

فشار خون کمتر از ۹۰ سیستولیک و یا ۶۰ میلی متر جیوه دیاستولیک نشان دهنده پایین بودن فشار است.

ممکن است به دلایلی چون کم آبی بدن و یا وجود یکسری اختلالات پزشکی رخ دهد.

درمان نشدن فشار خون پایین امکان ایجاد سکته مغزی و رخ دادن حمله قلبی را دارد.

علائم پایین بودن فشار خون

از جمله علائمی که در صورت پایین بودن فشار خون ممکن است در فرد رخ دهد می ‌توان موارد زیر را بیان کرد:

• داشتن سرگیجه و یا وجود سبکی در سر
• در صورتی که فرد غش کند.
• در صورت داشتن تاری در دید
• داشتن احساس خستگی
• وجود حالت تهوع در فرد
• نداشتن تمرکز

در صورتی که فشار خون دارای افت بسیار شدید باشد، علائم زیر در فرد رخ می ‌دهد که خطرناک است:

• ایجاد سردرگمی مخصوصاً در افرادی که مسن هستند.
• داشتن پوست سرد و رنگ پریده
• داشتن تنفس سریع و به صورت کم عمق
• داشتن نبضی بسیار ضعیف

علل فشار خون پایین

طبق روش‌های فعلی اندازه‌گیری فشار خون، فشار خون طبیعی کمتر از ۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه تعریف می‌شود. در کل، فشار خون در طول روز باتوجه به موارد زیر متفاوت می باشد:

• وضعیت بدن
• ریتم تنفسی
• سطح استرس
• شرایط جسمی
• داروهایی که مصرف می‌کنید
• آنچه می‌خورید و می‌نوشید
• زمان بیداری در روز

چه مواردی روی فشار خون اثر می گذارد؟

فشار خون با توجه به موارد زیر متفاوت است و موارد زیر روی آن اثر می گذارد:

• زمان‌ هایی که بدن فرد در حالت استراحت قرار دارد‌.
• با توجه به ریتم تنفس فرد
• میزان اندازه استرس فرد
• با توجه به شرایط فیزیکی فرد
• با در نظر گرفتن دارو های مصرفی فرد
• با توجه به مواد غذایی مصرفی
• با توجه به مدت زمان بیداری فرد در طی روز

درمان فشار خون بالا

از راهکار های درمان فشار خون بالا می توان موارد زیر را بیان کرد:

• دارو درمانی
• ترک کردن سیگار
• مصرف نکردن الکل
• ورزش
• کم کردن وزن بدن
• استفاده از رژیم غذایی کم نمک و کم چرب
• دوری کردن از استرس
• استفاده از غذاهای حاوی پتاسیم و منیزیم و کلسیم
• کاهش مصرف کافئین
• مدیتیشن کردن
• کنترل فشار خون بعد از سن ۳۵ سالگی
• با انجام ماساژ درمانی نیز می توان فشار خون بالا را کاهش داد

استفاده از دارو

یک متخصص درمان فشار خون بالا در کرج ممکن است داروهایی برای کاهش فشار خون شما تجویز کند. مصرف این داروها طبق دستور پزشک، خطر حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می‌دهد.

مصرف دارو هایی چون مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین ۲ برای افرادی که سن زیر ۵۵ سال دارند و یا افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مورد استفاده قرار می گیرد.

داروی مسدود کننده کانال کلسیم برای افرادی بالای ۵۵ سال، داروهای دیورتیک که موجب دفع نمک و آب اضافی بدن می شود، جهت کاهش فشار خون مورد استفاده قرار می گیرد.

قرص هایی چون کلرتالیدون، هیدروکلروتیازید، لیزینوپریل، بنازپریل، دوکسازوسین، کاپتوپریل، لوزارتان، آملودیپین، پرازوسین و … نیز جهت کم کردن و تنظیم کردن فشار خون مورد استفاده قرار می گیرند.

توجه داشته باشید که برای درمان فشار خون بالا حتما به متخصص قلب و عروق مانند دکتر بهاره اسدزاده مراجعه کنید تا بهترین درمان برای شما در نظر گرفته شود.

با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و انجام ورزش به صورت منظم می توان در درمان فشار بالا موثر بود.

پزشک شما تصمیم می‌گیرد که کدام نوع قرص و دوز برای شما مناسب‌تر است. فواید مصرف داروهای فشار خون معمولاً از هرگونه عوارض جانبی بیشتر است.

اگر نگران عوارض جانبی هستید، با پزشک خود صحبت کنید.

گاهی اوقات پزشک می‌تواند نوع دارو یا دوز را تغییر دهد. هرگز بدون توصیه پزشک، مصرف داروی خود را قطع نکنید.

درمان فشار خون بالا با رژیم غذایی

سعی کنید مصرف میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی خود افزایش دهید.

از لبنیات کم چرب و غذاهای با کلسترول پایین استفاده کنید.

رعایت این نکات فشار خون را تا 11 میلی متر جیوه کاهش می دهد.

رژیم مدیترانه ای ایرانی و رژیم فشار خون بالا از بهترین برنامه های غذایی برای کاهش فشار خون هستند.

توجه داشته باشید که پتاسیم اثرات نمک بر فشار خون را کاهش می دهد.

میوه ها و سبزیجات بهترین منابع پتاسیم هستند، همچنین باید مصرف نمک را کاهش دهید.

غذاهای فرآوری شده کمتر بخورید، به برچسب روی غذاها توجه کنید تا مطمئن شوید که سدیم کمی دارند.

کاهش مصرف نمک

نمک افزاینده فشار خون است.

درصورتی‌ که مصرف نمک خود را کاهش دهید می‌ توانید بالا رفتن فشار خون را کنترل کنید.

درمان فشار خون با سیاه دانه

جویدن سیاه دانه در صبح با معده خالی برای کاهش فشار خون مفید است.

اما باید مراقب باشید که این گیاه با داروهای فشار خون تداخل داشته باشد.

اگر از هر دو به طور همزمان استفاده کنید، فشار خون شما به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشد.

به همین دلیل اگر پزشک داروی فشار خون برای شما تجویز کرده است، به هیچ وجه از سیاه دانه استفاده نکنید.

خودداری از مصرف الکل و سیگار

مصرف الکل را محدود کنید، توجه داشته باشید که مصرف زیاد الکل اثربخشی برخی از داروهای فشار خون را کاهش می دهد.

سیگار نیز بر فشار خون تأثیر می گذارد، همچنین خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

تاثیر خواب

اگر به مدت چند هفته کمتر از 6 ساعت در روز بخوابید، ممکن است فشار خون شما افزایش یابد.

مشکلاتی مانند آپنه انسدادی خواب، سندرم پای بی قرار و بی خوابی ممکن است باعث فشار خون بالا شوند.

در صورت داشتن چنین مشکلاتی حتما برای درمان فشارخون به پزشک مراجعه کنید.

فضایی آرام برای خواب فراهم کنید. بیش از 30 دقیقه در روز چرت نزنید و قبل از خواب پرخوری نکنید.

کنترل استرس

برای کاهش فشار خون بالا بهتر است راه های کنترل استرس را یاد بگیرید. برای هر روز برنامه ریزی کنید و زیاد به خودتان فشار نیاورید. از عوامل استرس زا دوری کنید و زمانی را برای استراحت اختصاص دهید.

درمان فشار خون بالا با ورزش

یک مطالعه نشان داد که بزرگسالان کم‌تحرکی که ورزش هوازی را شروع کردند، میانگین فشار خون سیستولیک خود را 3.9 درصد و میانگین فشار خون دیاستولیک خود را 4.5 درصد کاهش دادند.

این تقریباً به اندازه کاهش فشار خون ناشی از مصرف داروهای فشار خون است.

مراقب باشید که برای کنترل فشار خون باید به طور منظم ورزش کنید، حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کنید.

ورزش های هوازی مانند پیاده روی، دویدن و شنا تاثیر خوبی در کنترل فشار خون دارند.

بهتر است حداقل دو بار در هفته تمرینات قدرتی انجام دهید.

با افزایش منظم ضربان قلب و سرعت تنفس، قلب شما به مرور زمان قوی‌تر می‌شود و خون را با تلاش کمتری پمپ می‌کند که فشار کمتری به شریان‌های شما وارد می‌کند و فشار خون شما را کاهش می‌دهد.

به گفته دانشمندان، میزان ایده‌آل فعالیت بدنی، ۴۰ دقیقه ورزش متوسط ​​تا شدید، ۳ تا ۴ بار در هفته است.

اگر ۴۰ دقیقه ورزش برای شما زیاد است، می‌توانید آن را به ۳ بخش ۱۵ دقیقه‌ای یا ۴ بخش ۱۰ دقیقه‌ای تقسیم کنید تا از مزایای ورزش در کاهش فشار خون خود بهره‌مند شوید، اما لازم نیست مسافت‌های طولانی را بدوید.

افزایش سطح فعالیت می‌تواند به سادگی موارد زیر باشد:

• بالا رفتن از پله‌ها
• پیاده‌روی به جای رانندگی
• انجام کارهای خانه
• باغبانی
• دوچرخه‌سواری
• انجام یک ورزش تیمی

درمان فشار خون بالا با ماساژ

رگ های بدن از رشته های ماهیچه ای صاف ساخته شده اند که با هم حرکت می کنند و باعث انقباض یا پمپاژ خون می شوند.

مطالعاتی در مورد اثرات ماساژ انجام شده است که نشان می دهد ماساژ می تواند فشار خون را در طولانی مدت کاهش دهد.

ماساژ سوئدی و ماساژ آروماتراپی از جمله موارد موثر برای فشار خون هستند.

لیمو حاوی کلسیم، پتاسیم و چندین ماده معدنی است که به کاهش فشار خون کمک می کند.

مطالعات روی آب لیمو انجام شده و نشان داده است که این ماده می تواند اعداد فشار خون را به محدوده طبیعی برساند.

می توانید آب 2 یا 3 لیمو را در روز مصرف کنید، این مقدار تقریباً 4 تا 6 قاشق غذاخوری است.

شاهی نیز همین خاصیت را دارد، برای کاهش فشار خون می توانید از شاهی در وعده های غذایی خود استفاده کنید، البته نباید زیاده روی کرد.

درمان فشار خون پایین

برای درمان فشار خون پایین می توان موارد زیر را به کار برد:

استفاده از دارو

در صورت پایین بودن فشار خون به دلیل وجود مشکل و نوعی بیماری زمینه ای، از قرص و دارو و انجام تزریق سرم برای بالا بردن فشار خون پایین استفاده می کنند.

استفاده از قرص در صورتی که افت فشار خون به دلیل کم آبی بدن و ارتواستاتیک رخ داده باشد، نیز از درمان دارویی استفاده می کنند.

یکسری داروها هستند که جهت برگرداندن فشار خون به حالت نرمال مورد استفاده قرار می گیرند.

از جمله قرص آنژیوتانسین که به عنوان تنگ کننده عروق مصنوعی محسوب می شود.

داروی مفنترمین که دارای محرک قلب است‌ و فشار خون را بالا می برد.

داروی میدودرین در زمان افت فشار خون ناشی از ارتواستاتیک استفاده می‌شود.

در هنگام انجام جراحی و افت فشار خون از داروی نوراپی‌ نفرین استفاده می‌شود.

استفاده از سرم

در صورت پایین بودن فشار خون به دلیل کم آبی و از دست دادن خون باشد از سرم تامین آب و همچنین الکترولیت بدن استفاده می کنند.

درمان خانگی فشار خون پایین

در طب سنتی برای درمان فشارخون پایین استفاده از آب چغندر، آب لیموی طبیعی، مصرف کردن زردچوبه و فلفل و استفاده از زنجبیل و عسل همراه با شیربادام توصیه می‌ شود.

در منزل نیز می توان با استفاده از آب و مایعات زیاد، مصرف غذاهای حاوی سدیم زیاد، استفاده از لوبیا، تخم مرغ، غذای شور و سبزیجاتی که برگ دار هستند میزان فشار خون را بالا برد.

مصرف غذاهای شور

در صورتی که فشار خون شما پایین می باشد اگر از غذاهایی که نمک بالایی دارند مانند زیتون، پنیر و تن ماهی استفاده کنید فشار خون شما به سرعت بالا می آید.

نوشیدنی های کافئین دار

نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه و چای می توانند ضربان قلب شما را افزایش داده و به طور موقت فشار خون شما را افزایش دهند.

این اثر معمولاً کوتاه مدت است و فشار خون همه افراد را یکسان تحت تأثیر قرار نمی دهد.

در صورتی که به طور منظم قهوه می نوشید، امکان دارد تحمل بیشتری نسبت به اثرات سریع آن بر روی سیستم عروقی خود داشته باشید.

افزایش مصرف B12

ویتامین B12 در تولید گلبول های قرمز نقش مهمی دارد.

کمبود این ویتامین مهم می تواند منجر به کم خونی و افزایش خطر ابتلا به فشار خون شود.

حتی می تواند منجر به خونریزی بیش از حد و آسیب به اندام ها و اعصاب شود.

غذاهای غنی از ویتامین B12 شامل تخم مرغ، مرغ، ماهی و لبنیات کم چرب است.

کاهش مصرف کربوهیدرات

غذاهایی که کربوهیدرات بالایی دارند، بسیار سریعتر از سایر غذاها هضم می شوند.

هضم سریع می تواند منجر به کاهش ناگهانی فشار خون شود.

رژیم غذایی کم کربوهیدرات به کاهش فشار خون به خصوص در افراد مسن کمک می کند.