از ابزار های پزشکی که به وسیله آن، عملکرد قلب را مورد ارزیابی قرار می دهند، می توان نوار قلب را نام برد.

پزشکان برای بررسی و تشخیص بیماری های قلب و عروق آن را به کار می گیرند.

نوار قلب، به تست تشخیصی‌ می گویند، که پزشکان قلب و عروق برای بررسی و اندازه گیری کردن فعالیت الکتریکی که قلب دارد آن را مورد استفاده قرار می دهند.

نوار قلب جزو بهترین آزمایشات مربوط به قلب است.

یکسری سیگنال الکتریکی وجود دارد که در قسمت های مختلف قلب تولید شده و در سراسر قلب و در مسیر مشخصی انتقال پیدا می کنند، نتیجه نهایی آنها تولید کردن ضربان قلب و تپش قلب است.

از طریق ضربان قلب و تپش قلب، انقباض در ماهیچه های قلب صورت می گیرد و موجب انتقال خون به بخش های مختلف بدن می گردد.

در صورت وجود مشکلات قلبی روند مربوط به سیگنال ها، دچار مشکل می‌ شود.

پزشکان از نوار قلب یا EKG جهت بررسی کردن صدا و عملکرد قلب، اندازه گیری سیگنال های الکتریکی و ضربان قلب استفاده می کنند.

انواع نوار قلب

3 نوع اصلی ECG وجود دارد:

نوار قلب استراحت

این کار در حالی انجام می شود که در وضعیتی راحت دراز کشیده اید.

تکنسین الکترودهای دستگاه نوار قلب را به سینه، مچ پا و بازوهای او وصل می‌کند، فرد در حالت استراحت است و به طور طبیعی نفس می‌کشد.

دستگاه روشن می‌شود و ظرف 10 دقیقه، الکتروکاردیوگرام ثبت می‌شود.

برای اندازه‌گیری بهتر جریان الکتریکی، ژل روی نقاطی که الکترودها به پوست متصل می‌شوند، اعمال می‌شود. پوست باید در محل اتصال الکترودها تمیز و عاری از چربی باشد.

نوار قلب استرس یا ورزش

تست ورزش زمانی انجام می شود که از دوچرخه ورزشی یا تردمیل استفاده می کنید.

یکی از دلایل انجام تست ورزش، بررسی عملکرد شریان‌های کرونری است که وظیفه خون‌رسانی به عضلات قلب را بر عهده دارند.

اگر این شریان‌ها مسدود یا تنگ شده باشند، می‌توان آنها را در این آزمایش تشخیص داد.

در طول این آزمایش، از فرد خواسته می‌شود که روی تردمیل بدود یا با سرعت روی دوچرخه ثابت رکاب بزند. با استفاده از الکترودهای متصل به بدن فرد، وضعیت او در حین ورزش بررسی می‌شود.

برخی از علائم و نشانه‌های حملات قلبی در هنگام استرس و ورزش ظاهر می‌شوند.

نوار قلب سرپایی

الکترودها به یک دستگاه کوچک و قابل حمل که در اطراف کمر شما قرار می گیرد وصل می شود و قلب شما برای یک روز یا بیشتر در خانه تحت نظارت است.

این آزمایش می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا آریتمی‌های قلبی را که ممکن است در حالت استراحت رخ ندهند، تشخیص دهد.

نوع ECG به علائم و مشکل قلبی شما بستگی دارد.

به عنوان مثال، اگر علائم شما توسط فعالیت بدنی ایجاد شود، ممکن است ECG ورزشی توصیه شود، در حالی که اگر علائم شما غیرقابل پیش بینی باشد و در دوره های کوتاه و تصادفی رخ دهد، نوار سرپایی مناسب تر است.

نوار قلب در خواب

نوار قلب در خواب نوعی نوار قلب است که برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب در هنگام خواب استفاده می‌شود.

این آزمایش می‌تواند به پزشک شما در تشخیص آریتمی‌های قلبی که ممکن است در طول خواب رخ دهند، کمک کند.

وقتی نوار قلب خواب دارید، مانیتور هولتر را با خود به رختخواب می‌برید و پس از ۷ تا ۱۰ ساعت مانیتور هولتر را به پزشک یا بیمارستان خود تحویل می‌دهید.

نوار قلب استرس ناشی از دارو

این نوع نوار قلب برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب در حالی که داروهایی مصرف می‌کنید که ضربان قلب شما را افزایش می‌دهند، استفاده می‌شود.

این آزمایش می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا بیماری‌های قلبی را که ممکن است در حالت استراحت قابل تشخیص نباشند، تشخیص دهد.

نوار قلب استرس ناشی از دارو از یک نوار قلب و یک داروی استرس استفاده می‌کند.

داروی استرس معمولاً دی پیریدامول یا آدنوزین است. این داروها ضربان قلب و فشار خون شما را افزایش می‌دهند.

پزشک شما در طول آزمایش ضربان قلب و فشار خون شما را کنترل می‌کند. در صورت بروز علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا سرگیجه، آزمایش متوقف می‌شود.

نوار قلب نشان دهنده چیست؟

پزشکان برای تشخیص دادن بیماری های قلبی، تست نوار قلب را همراه با دیگر تست ها مورد استفاده قرار می دهند.

با انجام آن می توان احتمال وجود بیماری قلبی در فرد را داد.

مشکلاتی که در ضربان قلب وجود دارد را از طریق EKG مورد بررسی قرار می دهند.

پزشکان نوار قلب را برای به دست آوردن اطلاعات زیر انجام می دهند:

• اطلاعاتی درباره گره دهلیزی بطنی
• اطلاعاتی درباره گره سینوسی دهلیزی
• اطلاعاتی درباره مسیرهای مربوط به هدایت عصبی
• اطلاعاتی درباره سرعت و ریتمی که قلب دارد.
• اطلاعاتی درباره میزان اندازه و ضخامت موجود در حفره های قلب

زمانی که نوار قلب طبیعی نباشد، پزشک بررسی های بیشتر قلب را انجام داده تا از بیماری فرد اطلاع پیدا کند.

نوار قلب در کرج را جهت تشخیص دادن یکسری بیماری قلبی مورد استفاده قرار می دهند.

زمانی که بیمار علائم زیر را داشته باشد و به پزشک مراجعه نماید مورد استفاده قرار می گیرد:

• وجود درد در قسمت قفسه سینه فرد
• داشتن سرگیجه
• وجود تپش قلب در فرد
• وجود نفس تنگی در فرد

نوار قلب تستی بدون درد است و خیلی سریع انجام می‌شود.

این تست می تواند اختلالات موجود در قلب را بررسی کند اما با استفاده از آن نمی توان وجود بیماری قلبی را مشخص کرد و تنها نشان دهنده سلامت قلب است‌.

اقدامات قبل از انجام نوار قلب

پزشک یا تکنسین آزمایش را برای شما توضیح می دهد و می توانید از آنها سؤال کنید. اما در اینجا موارد مهم دیگری وجود دارد که باید در نظر بگیرید:

لازم نیست قبل از انجام این تست ناشتا باشید.

در مورد هر دارویی که مصرف می کنید، مانند فشار خون، قند خون، داروهای کاهنده چربی، ویتامین ها، گیاهان و مکمل ها به پزشک خود اطلاع دهید.

زیرا این داروها می توانند بر روی شما تأثیر بگذارند. عملکرد قلب، و پزشک شما باید در مورد آنها بداند تا EKG شما را تفسیر کند.

اگر دستگاه ضربان ساز دارید به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ضربان ساز ضربان اضافی برای قلب شما ایجاد می کند و پزشک باید در مورد آن بداند.

بسته به سلامتی شما، پزشک ممکن است دستورالعمل های خاصی برای شما داشته باشد.

ورزش یا سیگار کشیدن قبل از آزمایش می تواند ضربان قلب شما را تغییر دهد.

ورزش سرعت آن را بیشتر می کند و سیگار کشیدن آن را کندتر از حد معمول می کند، بنابراین قبل از انجام آزمایش این دو کار را انجام ندهید.

چگونگی گرفتن نوار قلب

با اتصال کردن الکترود هایی به قسمت های مختلف بدن، این تست انجام می‌ شود.

فعالیت الکتریکی قلب را روی مانیتور موجود و کاغذ ثبت کرده و اینگونه می توان اختلالات قلبی را مشخص نمود.

زمانی که بین حالت نرمال ونوار گرفته شده اختلافاتی وجود داشته باشد، امکان وجود بیماری قلبی وجود دارد.

اگر طول موج موجود در نوار قلب کوتاه و یا بلند باشد، فاصله ای که بین موج ها وجود دارد تغییر می نماید.

شکل موج ها به صورت بر عکس و همچنین موج بدون قله باشد و یا افتادگی در قبل از موج ها و یا بعد از آن وجود داشته باشد، نشانه وجود اختلال و مشکل در قلب است و باید مورد بررسی و پیگیری قرار بگیرد.

روش انجام نوار قلب در کرج بسیار ساده است. می‌توان آن را در مطب پزشک، کلینیک یا بیمارستان انجام داد.

برای گرفتن نوار قلب باید مراحل زیر طی شود:

• بیمار روی میز معاینه یا تخت قرار می گیرد.
• در صورت نیاز لباس هایی که قفسه سینه فرد را پوشانده، باید در آورده شود و یا دکمه های آن باید باز گردد.
• پزشک الکترود هایی را در قسمت بازوی فرد، پاهای وی و قفسه سینه با توجه به رنگ لید های نوار قلب وصل می کند، رنگ سیم‌های نوار قلب به تکنسین کمک می‌کند تا الکترودها را در مکان‌های صحیح روی سینه شما قرار دهد.
• الکترود های موجود درواقع نوعی حسگر هستند، که به پوست فرد بیمار می چسبند، ممکن است پزشک نیاز داشته باشد موهای زائد این نواحی را بتراشد تا الکترودها به درستی و ایمن متصل شوند.
• این الکترود ها در طول ضربان قلب، جهت و اندازه ضربان را مشخص می کند.
• رایانه ای که به الکترود ها وصل است، موجب ثبت شدن فعالیت قلب شده و در نسخه چاپی، چاپ می گردد.
• با تمام شدن آزمایش الکترود ها از روی پوست فرد برداشته می شوند‌.
• پس از آن شما می­‌توانید بلند شوید و لباس خود را بپوشید.
• روش گرفتن نوار قلب برای مردان و زنان یکسان است.

اقدامات بعد از انجام نوار قلب

بعد از انجام آزمایش، می توانید رژیم غذایی و فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید، مگر اینکه پزشکتان به شما دستور دیگری بدهد.

به طور کلی، پس از انجام این تست، مراقبت خاصی لازم نیست.

اگر علائمی را که قبل از انجام نوار قلب داشتید (مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه یا غش) تجربه کردید، به پزشک خود اطلاع دهید.

امکان  دارد پزشک بعد از انجام نوار قلب، با توجه به وضعیت خاص شما، دستورالعمل های دیگری را به شما بدهد.

تفسیر نوار قلب در کرج

هدف از انجام نوار قلب تعیین طبیعی یا غیر طبیعی بودن امواج و فاصله های نوار قلب می باشد.

تفسیر سیگنال الکتریکی قلب، وضعیت روشنی از سلامت قلب به فرد می‌ دهد.

نوار قلب به دو حالت کلی طبیعی و سالم یا غیرطبیعی تقسیم می­‌ شود.

تحلیل و تفسیر نوار قلب می‌ تواند درباره جزئیات زیر اطلاعات مفیدی در اختیار پزشک قرار دهد.

ضربان قلب

یکی از عواملی که در الکتروکاردیوگرام بررسی می شود ضربان قلب است.

ضربان قلب اغلب با گرفتن نبض به صورت فیزیکی اندازه گیری می شود، اما اگر نبض بیمار پیدا نشد یا یافتن آن بسیار دشوار است، از نوار قلب استفاده می شود.

نوار قلب به پزشک کمک می کند تاکی کاردی یا ضربان قلب سریع و همچنین برادی کاردی یا ضربان قلب آهسته غیر طبیعی را تشخیص دهد.

ریتم قلب

دومین عاملی که در الکتروکاردیوگرام بررسی می شود، ریتم قلب است، ECG می تواند آریتمی را تشخیص دهد.

آریتمی ممکن است به دلیل عملکرد غیر طبیعی هر بخشی از عضله قلب ایجاد شود. پزشک می‌تواند با بررسی داده‌های روی نوار متوجه شود که آریتمی از کجا منشأ می‌گیرد.

تشخیص حمله قلبی

این تست می تواند تعیین کند که آیا بیمار دچار حمله قلبی شده است یا در معرض خطر حمله قلبی است.

الگوهای ثبت شده در نوار قلب نیز می تواند به شناسایی بخشی که در اثر حمله قلبی آسیب دیده است کمک کند.

خون و اکسیژن رسانی به قلب

اگر بیمار علائم کمبود اکسیژن خون را داشته باشد، داده های ECG نیز می تواند به پزشک در تشخیص و تعیین درجه کمبود اکسیژن در خون بیمار کمک کند.

پزشک همچنین می تواند بفهمد که آیا کاهش جریان خون دلیل درد قفسه سینه است یا خیر.

تغییرات ساختار قلب

نتایج ECG می تواند اطلاعات خوبی در مورد بروز برخی تغییرات در قلب یا وجود برخی بیماری های قلبی مانند نقص قلبی و بزرگ شدن قلب به پزشک بدهد.

نوار قلب سالم و طبیعی

تشخیص دادن اینکه تست گرفته شده نرمال و سالم است کار چندان دشواری نیست.

دقت کنید که برای انجام نوار قلب حتما به کلینیک های قلب و عروق خوبی مراجعه کنید، که پزشکان باتجربه و ماهری مثل دکتر بهاره اسدزاده را در تیم خود داشته باشند.

اگر نوار گرفته شده دارای سه موج بوده و امواج آن دارای ویژگی های زیر باشد، نشانه بدون مشکل بودن و نرمال بودن نوار قلب است.

ویژگی های نوار قلب نرمال به قرار زیر است:

• ضربان قلب نه خیلی تند و نه خیلی کند بوده و در محدوده طبیعی خود قرار دارد.
• تپش قلب باید ریتم منظمی داشته و از نظم معمولی خود خارج نشود.
• موج P موجود در نوار قلب باید شکلی صاف و متناسب داشته و بدون بریدگی باشد.
• در آن قرینگی و زیاد شدن طول زمان وجود نداشته باشد.
• امواج QRS و امواج T باید شبیه شکل تصاویر باشند و در آنها قرینگی، کم و زیاد شدن زمان و مواردی از این قبیل وجود نداشته باشد.
• فاصله زمانی میان امواج باید متناسب بوده و طولانی و یا سریع نباشد.

نوار قلب مشکل دار و غیر طبیعی

از آنجایی که نوار قلب جنبه های زیادی از عملکرد قلب شما را ثبت می کند، نوار قلب غیر طبیعی می تواند نشانه ای از چندین مشکل رایج باشد.

تغییرات EKG که با هر یک از این مشکلات ایجاد می شود در تصویر بالا نشان داده شده است. این مشکلات عبارتند از:

نقص یا ناهنجاری در شکل یا اندازه قلب

EKG غیرطبیعی می تواند نشان دهد که بخشی از دیواره قلب بزرگتر از بقیه دیوار است، به این معنی که قلب بیشتر از حد معمول برای پمپاژ خون کار می کند.

نوار قلب می تواند سرنخ هایی در مورد بزرگ شدن قلب، وجود نقص قلبی و سایر مشکلات قلبی ارائه دهد.

عدم تعادل الکترولیت

الکترولیت ها ذراتی در بدن هستند که جریان الکتریکی را هدایت می کنند و به حفظ ریتم ضربان عضله قلب کمک می کنند.

عناصر پتاسیم، کلسیم و منیزیم الکترولیت هستند.

اگر الکترولیت های بدن شما نامتعادل باشند، امکان دارد نوار قلب غیر طبیعی داشته باشید.

یکی از شایع ترین علل تغییرات EKG بالا بودن پتاسیم خون است که به آن هایپرکالمی می گویند.

حمله قلبی یا ایسکمی

در هنگام حمله قلبی، جریان خون به قلب تحت تأثیر قرار می گیرد و بافت قلب به تدریج اکسیژن خود را از دست می دهد و می میرد.

این بافت الکتریسیته را هدایت نمی کند که می تواند باعث EKG غیر طبیعی شود.

ایسکمی یا کمبود جریان خون نیز می تواند باعث EKG غیرطبیعی شود.

می تواند شواهدی از حمله قلبی قبلی یا حمله ای که بعدا اتفاق می افتد را نشان دهد.

الگوهای EKG به تشخیص اینکه کدام قسمت از قلب آسیب دیده است و چقدر آسیب وارد کرده است کمک می کند.

اختلالات ضربان قلب

ضربان طبیعی قلب انسان بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه (bpm) است.

EKG نشان می دهد که قلب چقدر سریع یا کند می زند. ضربان قلب معمولاً با گرفتن نبض قابل اندازه گیری است.

اگر نبض شما به سختی قابل احساس است، یا خیلی سریع یا نامنظم است که نمی‌ توانید دقیق آن را بشمارید، توصیه می‌ شود نوار قلب انجام دهید.

زیرا می‌ تواند به شناسایی ضربان قلب غیرمعمول سریع یا ضربان قلب آهسته غیرمعمول کمک کند.

اختلالات ریتم قلب

قلب معمولا با یک ریتم ثابت می تپد، نوار قلب نشان می دهد که آیا قلب به طور منظم می تپد یا خیر.

ECG می تواند به پزشک کمک کند تا ضربان قلب نامنظم را تشخیص دهد.

زمانی که بخشی از سیستم الکتریکی قلب به درستی کار نمی کند، آریتمی ممکن است رخ دهد.

اگر نتایج نشان دهنده مشکل در ریتم قلب شما باشد، ممکن است به نوار قلب دیگر یا آزمایش دیگری مانند اکو قلب نیاز داشته باشید.

کمبود خون و اکسیژن به قلب

انجام نوار قلب می تواند به پزشک یا متخصص شما کمک کند تا جریان خون کاهش یافته در عضله قلب و درد قفسه سینه را تشخیص دهد.

نوار قلب جنین چیست؟

نوار قلب جنین به پزشک کمک می کند تا ضربان قلب نوزاد را بشنود و ریتم ضربان قلب او را بررسی کند.

اکوکاردیوگرام طبیعی جنین نشان می دهد که رشد کودک به خوبی در حال پیشرفت است.

نوار قلب جنین معمولا در اواخر بارداری یا در حین زایمان واژینال انجام می شود.

اگر دیابت، فشار خون بالا یا هر بیماری دیگری دارید که می تواند برای شما یا کودکتان مشکل ایجاد کند، ممکن است نیاز باشد علاوه بر این آزمایش، آزمایشات دیگری نیز انجام دهید.

این آزمایش برای نوزاد در موارد زیر انجام می شود:

• دیابت در مادر
• فشار خون بالا در مادر
• دارو برای زایمان زودرس
• مشکلات رشد در کودک
• برای بررسی روند زایمان طبیعی

هزینه نوار قلب در کرج

هزینه نوار قلب بسته به عوامل مختلفی متفاوت است، این عوامل شامل محل انجام آزمایش (درمانگاه، بیمارستان خصوصی، بیمارستان دولتی)، نوع بیمه شما و غیره می‌شود.

به طور کلی، هزینه تقریبی نوار قلب در بیمارستان‌های دولتی، با هزینه بسیار کم یا حتی در صورت داشتن بیمه رایگان انجام می‌شود.

در کلینیک‌ها و بیمارستان‌های خصوصی هزینه متفاوت است و معمولاً بیشتر از مراکز دولتی است.

سوالات متداول

تفاوت نوار قلب با اکو چیست؟

در انجام آزمایش نوار قلب پزشک متخصص ضربان طبیعی شما رو چک می کند، ولی در اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب، دریچه‌ها و حفره‌های قلبی مورد بررسی قرار می گیرد و بیماری‌هایی مثل نارسایی قلب بررسی می‌شود.

در زمان هاپپرتروفی بطن راست نوار قلب چگونه می شود؟

با هایپرتروفی‌ بطن راست قلب بزرگ می‌شود و در فعالیت های قلب تغییراتی به وجود می آید که در نوار قلب به شکل زیر نمایان می شود:

• در V1 و V2 موج های R موجود بزرگتر و موج های S موجود کوچک تر است.
• موج های R کمی طولانی تر، پیک زده و برای به قله رسیدن به زمان بیشتری نیاز دارند.

نوار قلب پتاسیمی چگونه است؟

پتاسیم جزو عناصر ضروری در کارکرد طبیعی قلب است و زمانی که بالا رود هایپرکالمی‌ در فرد رخ می دهد.

مشکلاتی ایجاد می‌شود که جوابگوی نیاز های طبیعی که قلب دارد نیست، از جمله:

• موج T بلند شده و قاعده ای که دارد کوچک است.
• فاصله میان QT کم می شود.
• فشردگی در ST رخ می دهد.

نوار قلب سکته قلبی چگونه است؟

از جمله تغییراتی که به دلیل وجود سکته قلبی در نوار رخ می دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رفتارهایی غیر طبیعی در موج T رخ داده و از شکل طبیعی خود خارج می گردد.
• فاصله مشخص QT طولانی می‌شود در صورتی که همیشه فاصله آن کاملا مشخص است.
• بی نظمی ضربان قلب ایجاد که به آن آریتمی می گویند.

نوار قلب PVC چگونه است؟

به انقباض نیمه کامل در بطن، PVC می گویند، دلیل آن وجود داشتن باتری و یا پیس میکر در قلب است.

PVC زمانی نشان داده می شود که بیمار از طریق عمل باتری در قلبش قرار گرفته باشد.

به جهت وجود آن موج QRS به صورت ناکامل بوده و تغییراتی در شکل آن وجود داشته است‌.

نوار قلب شخص مرده چگونه است؟

کسی که مرده است دارای نوار قلبی شبیه خط صاف است.

مرگ قلبی به صورت دندانه های خیلی ریز در نوار و بعد خط صافی ممتد نشان داده می شود.

دایسکشن‌ در نوار قلب چگونه مشخص می شود؟

زمانی که ST دچار فشردگی شود، نشان دهنده دایسکشن‌ است.

این مورد جزو اصلی ترین مواردی است که دایسکشن را مشخص می کند.

اگر شرایط خیلی خطرناکی برای  قلب باشد، دایسکشن‌ رخ داده که نشانه پارگی در یکی از رگ های قلب است که موجب کاهش جریان خون به قلب شده و باعث ایجاد حمله قلبی، آریتمی و مرگ می‌ شود.

در زمان PSVT نوار قلب چگونه است؟

اگر علائمی مانند سرگیجه، نفس تنگی، داشتن تپش قلب و درد در ناحیه قفسه سینه دارید باید به پزشک مراجعه کرده و PSVT برای آنها از طریق نوار قلب مورد بررسی قرار می گیرد.

این افراد معمولا دارای ضربان قلب بالا بوده و ریتم آن نامنظم است و QRS آنها کوچک و همچنین فشرده است‌.

دکستروکاردیا‌ در نوار قلب چگونه نمایان می شود؟

در دکستروکاردیا، قلب به جای قرار گیری در سمت چپ در سمت راست قرار دارد.

این حالت موجب می‌شود که نوار قلب دارای امواج وارونه بوده و ولتاژ آن کم بین ۷۳ تا ۷۶ باشد.