قلب و ساختار آن

قلب یکی از عضو های عضلانی بدن است که کار آن گردش خون در بدن از راه رگ های خونی است.

خون دارای اکسیژن و مواد غذایی است که آنها را به اندام های مختلف بدن می رساند و مواد زائد حاصل شده از متابولیسم بدن و سوخت و ساز صورت گرفته را دریافت می کند.

به صورت میانگین در هر دقیقه قلب حدود ۷۰ بار می زند و هر تپش آن به ۰.۸ ثانیه زمان احتیاج دارد.

قسمتی از این زمان باعث منقبض شدن دهلیز ها و بطن ها  شده و بخشی به استراحت کردن اختصاص می یابد.

ساختار و آناتومی قلب انسان دارای سه لایه است که عبارتند از:

پریکارد که پوشش بیرونی قلب است و نازک بوده و وظیفه محافظت از قلب را بر عهده دارد.

میوکارد که در قسمت میانی قلب قرار دارد و ضخیم است که با منقبض کردن قلب موجب خارج شدن خون از قلب میشود.

اندوکاردیوم که پوشش درون قلب است و نازک می باشد.

در داخل قلب انسان ۴ اتاق وجود دارد که دوتای آن در سمت چپ و دوتای دیگر در سمت راست هستند.

به دو اتاق بالایی که کوچک هستند دهلیز و دو اتاق پایینی که بزرگ هستند بطن می گویند.

قسمت های چپ و راست قلب از طریق سپتوم‌ که لایه عضلانی نازک است جدا می‌شود.

قلب انسان برای پمپاژ خون دارای ضربان ساز طبیعی بوده که به آن گره سینوسی می گویند و وظیفه ارسال سیگنال به تمام قلب را برعهده دارد.

قلب از ۴ دریچه تشکیل شده است که وظیفه حرکت دادن خون در جهت های درست را برعهده دارند.

این دریچه ها شامل دریچه سه لتی و ریوی در راست و دریچه میترال و آئورت در سمت چپ می باشد.

چگونگی کارکرد قلب

دو نیمه قلب از هم جدا بوده ولی با همدیگر کار می کنند.

نیمه سمت راست قلب خونی که اکسیژن زدایی شده است را دریافت کرده و آن را به ریه ها منتقل می کند تا خون دارای اکسیژن را از طریق ریه ها دریافت کند.

خون دارای اکسیژن به نیمه چپ قلب رفته و از آنجا به اندام های بدن منتقل می گردد.

۴ دریچه موجود در قلب چون دروازه ای هستند که باز و بسته شده و از حرکت خون در یک جهت اطمینان لازم را کسب می کنند.

دریچه سه لتی و ریوی در نیمه راست قلب و دریچه میترال و آئورت در سمت چپ واقع شده اند.

با منقبض عضلات قلب خون به سمت اندام ها هل داده میشود.

در ابتدا خون از نیمه چپ و دریچه آئورت به سمت عروق چپ پمپاژ میشود.

این خون از رگ ها عبور کرده تا به رگ‌ های کوچک تر و مویرگ ها برود و با عبور کردن از مویرگ ها به اندام ها و قسمت های مختلف بدن می رسد.

سپس خونی که اکسیژن زدایی شده از طریق رگ‌ ها به نیمه راست قلب برمی گردد.

قلب برای زنده ماندن مثل تمام بافت های بدن به خون احتیاج دارد و خون مورد نیاز آن از طریق عروق کرونری که از آئورت منشعب گردیده و در خارج از قلب گسترش پیدا کرده است، تامین می گردد.

در هر دقیقه قلب ۷۲ مرتبه منقبض شده و با هر بار انقباض آن ۷۰ سی سی خون از قلب انسان خارج می گردد.

قلبی که به صورتی طبیعی کار می کند در هر دقیقه حدودا ۵۰۰۰ سی سی خون را به بدن وارد می کند.

۵۰۰۰ سی سی حدود ۵ لیتر خون است.

با ورزش کردن یا استراحت کردن مقدار این حجم تغییر می کند و در افراد ورزشکار ممکن است به ۱۵ الی ۲۰ لیتر در دقیقه هم برسد.

تعداد ضربان قلب در هر فرد کاملا متفاوت است‌ و بسته به تحریک های عصبی و میزان حجم بدن فرد می باشد.

افراد ورزشکار و آن افرادی که فعالیت بدنی بیشتری دارند چون عضله قلب قوی دارند، ضربان قلب در آنها در هنگام استراحت پایین است.

افرادی که فعالیت بدنی کمی دارند در زمان استراحت با ضربان قلب بیشتری مواجه هستند.

به طور میانگین ضربان قلب فردی سالم در هر دقیقه بین ۵۰ الی ۱۲۰ بار است و بسته به جثه فرد، فعالیت بدنی، مسائل هورمونی و میزان حجم خون این ضربان متفاوت می باشد.

مقدار حجم خون خارج شده از قلب با هر ضربان قلب کسر جهشی نام دارد و نشان دهنده درصد خون موجود در قلب است که با هر ضربان از قلب خارج می‌شود.

کسر جهشی در افراد سالم بین ۵۰ الی ۷۰ درصد درحال تغییر است و تفسیر آن بستگی به نظر پزشک دارد.

پس با توجه به توضیحات گفته شده زمانی عملکرد قلب انسان نرمال و طبیعی است که بتواند خون مورد نیاز بدن را در هنگام استراحت و فعالیت بدنی تامین کند.

به وجود آمدن اختلال در هریک از فعالیت های گفته شده نیاز های بدن را تامین نکرده و باعث نارسایی قلب می گردد.

راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی

برای اینکه به بیمار های قلبی مبتلا نشوید می توانید یکسری نکات را مورد توجه قرار دهید و نزد پزشک باتجربه و حاذقی همچون دکتر بهاره اسدزاده چکاپ انجام دهید.

این نکات عبارتند از:

• مقدار فشار خون خود را به صورت مرتب کنترل کنید.
• تناسب اندام خود را حفظ کنید.
• به صورت مرتب میزان کلسترول بدن خود را بررسی کنید.
• از الکل استفاده نکنید.
• از دخانیات استفاده نکنید.
• به صورت منظم ورزش کنید.
• خود را از استرس دور نگه دارید.
• دیابت خود را کنترل کنید.
• خواب کافی و به اندازه داشته باشید.
• رژیم غذایی سالم داشته باشید.

یکی از روش هایی که می توان برای ارزیابی سلامت و عملکرد قلب استفاده کرد تست ورزش در کرج می باشد که با برررسی واکنش قلب به فعالیت های فیزیکی می توان اطلاعات دقیقی از وضعیت قلب به پزشک متخصص ارائه دهد.

چه اختلالات و بیماری هایی بر روی قلب اثر می گذارد؟

ابتلا به بیماری های قلبی بر روی عملکرد قلب اثر می گذارد و سلامتی افراد را به خطر می اندازد.

از اختلالاتی که عملکرد قلب انسان را تحت تاثیر قرار می دهد می توان به موارد زیر اشاره نمود:

وجود آریتمی که باعث ضربان سریع قلب و ریتم نامنظم قلب میشود.

فیبریلاسیون دهلیزی که باعث تکانه های الکتریکی نامنظم در دهلیز میشود.

وجود نارسایی احتقانی که باعث سفت و ضعیف شدن قلب می گردد‌.

حملات قلبی یا انفارکتوس میوکارد که به دلیل وجود انسداد در عروق کرونری رخ می دهد.

بیماری های عروق کرونری که به دلیل تجمع پلاک در عروق رخ می دهد.

پریکاردیت که ناشی از التهاب در پوشش داخلی قلب است.

کاردیومیوپاتی که با سفت شدن، ضخیم شدن و بزرگ شدن عضله همراه است.

علائم ظاهری بیماری قلب

زمانی که قلب به درستی کار نکند یا بیماری قلبی در شخص وجود داشته باشد علائم زیر در قلب ظاهر میشود:

• وجود زردی در رنگ پوست
• داشتن درد در قفسه سینه
• نفس تنگی داشتن
• داشتن تپش قلب
• وجود تغییراتی در رنگ پوست
• متورم شدن اندام های تحتانی بدن
• داشتن حس خستگی زیاد از حد

چه عواملی موجب افزایش ریسک بیماری های قلبی میشود؟

یکسری عوامل هستند که ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهند این عوامل عبارتند از:

• داشتن فشار خون بالا
• مصرف کردن سیگار و دخانیات
• داشتن کلسترول بالا
• ابتلا به دیابت مدیریت نشده
• استفاده کردن از مشروبات الکلی
• بالا بودن وزن بدن و چاقی

چه عواملی موجب کاهش عملکرد قلب و تشدید نارسایی قلب میشوند؟

از عواملی که موجب تشدید نارسایی قلب میشود می توان موارد زیر را عنوان نمود:

• استفاده از رژیم غذایی که دارای نمک زیاد است و با افزایش فشار خون همراه می‌شود.
• به موقع استفاده نکردن دارو های تجویزی پزشک برای عملکرد قلب انسان
• بروز آمبولی ریه که باعث ایجاد انسداد در ریه ها و بروز نارسایی قلبی میشود.
• داشتن عفونت و التهاب در بدن چون التهابات ریوی
• کم خونی یا آنمی که نیروی عضلات قلب را کاهش می دهد.
• تب کردن که موجب افزایش ضربان قلب میشود.
• باردار شدن که بار قلب را افزایش می دهد.