یکی از تست هایی که با به کار گرفتن آن عملکرد قلب در زمان فعالیت را مورد بررسی قرار می دهند، تست ورزش قلب است‌.

پزشکان از طریق تست ورزش اقدام به بررسی توانایی قلب بیمار در انجام فعالیت های فیزیکی می کنند.

افرادی که مشکل قلبی دارند، از طریق این آزمایش تحت چکاب قرار می گیرند.

برای انجام آن بیمار را روی تردمیل معمولی قرار داده تا قدم زده و ضربان قلب وی بالا رفته و علائم موجود بروز یابند.

برای انجام تست ورزش، ضربان قلب و فشار خون فرد در هنگام انجام تست، قبل از آن و بعد از آن مشخص شده و با توجه به آنها پزشک شرایط بیمار را ارزیابی می کند.

از طریق تست ورزش پاسخی که قلب به استرس یا ورزش می دهد مشخص می‌شود.

هدف از انجام تست ورزش

از طریق تست ورزش در کرج، وضعیت قلب در صورت وجود استرس و فعالیت مشخص می گردد.

در زمان ورزش قلب پمپاژ بیشتری انجام می دهد تا میزان خون و اکسیژن لازم به همه جای بدن فرد برسد.

هنگامی که قلب فعالیت شدید دارد، بهتر می توان بیماری های آن را تشخیص داد.

در حالت استراحت عملکرد آن معمولا به صورت عادی است.

همزمان با استفاده از تردمیل به بیمار دستگاه فشار خون و نوار قلب نیز وصل می شود تا پزشک اینگونه فشار خون، میزان ضربان قلب، میزان تنفس و تلاش فرد را ارزیابی کند.

معمولا این تست را در موارد زیر مورد استفاده قرار می دهند:

• وجود درد در قفسه سینه فرد
• داشتن ضربان قلبی نامنظم
• بررسی تاثیرات درمان در فرد بیمار
• برای مشخص کردن برنامه ای ایمن برای فرد بیمار بعد از انجام جراحی قلب

انواع تست ورزش

با توجه به نیازی که فرد بیمار دارد، از تست ورزش های مختلفی استفاده می شود که در ادامه شما را با آنها آشنا می کنیم.

تست استرس بدون انجام ورزش و از طریق دارو

گاهی اوقات برای انجام دادن تست ورزش از دارو به جای ورزش استفاده می کنند.

این دارو زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بیمار امکان راه رفتن روی تردمیل یا استفاده از دوچرخه را نداشته و از طریق به کار بردن این دارو میزان تپش قلب را بالا می برند.

برای انجام دادن این تست، الکترودهایی بر روی سینه ی فرد بیمار وصل شده و دارو به رگ وی تزریق می‌گردد.

همین پروسه تزریق ۱۵ الی ۲۰ دقیقه زمان لازم دارد تا موجب تحریک قلب شود و تاثیراتی چون تاثیر ورزش بر روی فرد بر جای بگذارد.

این داروها ممکن است اثراتی مشابه اثرات ورزش مانند گرگرفتگی و تنگی نفس ایجاد کنند.

داروهایی که به این منظور استفاده می‌شوند شامل داروی پیریدامول، داروی آدنوزین، داروی دوبوتامین ، داروی رگادنوزون و … است.

دی پیریدامول

دی پیریدامول آدنوزین درون‌زا را افزایش داده و باعث گشاد شدن عروق کرونر می‌شود.

این دارو جریان خون میوکارد را در عروق کرونر طبیعی افزایش می‌دهد و باعث پدیده سرقت شریانی از عروق تنگ و عدم تعادل پرفیوژن می‌شود.

ایسکمی ناشی از دی پیریدامول یا سایر عوارض جانبی (مانند حالت تهوع، استفراغ، سردرد، برونکواسپاسم) در حدود 10٪ از بیماران رخ می‌دهد، اما این عوارض را می‌توان با آمینوفیلین داخل وریدی معکوس کرد.

واکنش‌های شدید در کمتر از 1٪ از بیماران رخ می‌دهد.

موارد منع مصرف این دارو شامل آسم، انفارکتوس حاد میوکارد (MI)، آنژین ناپایدار، تنگی شدید آئورت و افت فشار خون سیستمیک (فشار خون سیستولیک کمتر از 90 میلی‌متر جیوه) است.

آدنوزین

آدنوزین مانند دی پیریدامول بر بدن تاثیر خواهد داشت. به طور مداوم به صورت داخل وریدی تجویز می‌شود، زیرا به سرعت در پلاسما تجزیه می‌شود.

عوارض جانبی این دارو شامل گرگرفتگی گذرا، درد قفسه سینه و تاکی کاردی است که پس از اتمام تزریق برطرف می‌شوند.

رگادنوزون

رگادنوزون آگونیست آدنوزین انتخابی‌تری نسبت به دی پیریدامول یا آدنوزین است و روش بهتری برای تشخیص ایسکمی است.

عوارض جانبی کمتری دارد و استفاده از آن آسان‌تر است.

دوبوتامین

دوبوتامین یک اینوتروپ (کرونوتروپ) و گشادکننده عروق است که معمولاً در مواردی که دی پیریدامول و آدنوزین منع مصرف دارند استفاده می‌شود.

در هنگام استفاده از اکو قلب برای تصویربرداری از قلب، این دارو نسبت به سایر گزینه‌ها ترجیح داده می‌شود.

دوبوتامین باید در بیماران مبتلا به فشار خون بالا یا آریتمی شدید، انسداد مجرای خروجی بطن چپ، انفارکتوس میوکارد متعدد قبلی یا حاد با احتیاط مصرف شود.

انجام تست استرس ورزشی

برای انجام این تست بعد از اینکه دستگاه به فرد وصل شد، پزشک عملکرد قلب وی را مورد بررسی قرار می دهد.

بعد بیمار بر روی تردمیل قرار گرفته و شروع به حرکت کرده و به آرامی راه می رود.

سپس سرعت تردمیل کم کم افزایش یافته و شیب آن تغییر می کند.

در آخر اگر نیاز باشد، دستگاهی در دهان فرد برای اندازه گیری بازدم قرار می گیرد‌.

سپس دستگاه را متوقف کرده و شما دراز می کشید و پزشک فشار خون و دیگر بررسی ها را دوباره انجام می دهد.

برای انجام این تست فرد ۱۰ الی ۱۵ دقیقه راه می رود.

هر زمان که حس خستگی و ناتوانی داشت می تواند موجب متوقف شدن تست گردد.

در زمان انجام تست ورزشی پزشک متخصص، میزان ضربان قلب فرد، مقدار فشار خون، تنفس، سرگیجه و مقدار خستگی فرد را مورد ارزیابی قرار می دهد.

با توجه به شرایط فرد اگر حس سرگیجه، فشار خون بالا و یا پایین، داشتن آریتمی، نفس تنگی، درد قفسه سینه را مشاهده کرد از ادامه تست خودداری کرده و آن را متوقف می کند.

اگر الکتروکاردیوگرام تغییرات غیرمعمول در فعالیت قلب را تشخیص دهد، پزشک ممکن است آزمایش را متوقف کند.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، متخصصان همیشه آماده کمک هستند.

انجام تست استرس هسته ای

با توجه به شرایط فرد ممکن است پزشک از تست استرس هسته ای برای مراحل بعدی بیمار استفاده کند، به این تست اسکن هسته ای قلب نیز می گویند.

این تست همچنین به عنوان اسکن هسته‌ای قلب یا اسکن رادیونوکلئید شناخته می‌شود.

عملکرد این تست همانند تست استرس ورزش است.

در ابتدا پزشک رنگ ردیاب را به بازوی بیمار تزریق کرده تا از طریق آن قلب و جریان خون فرد را از طریق تصاویر مشاهده نماید.

از طریق این رنگ اگر خون در بعضی رگ ها به خوبی جریان نداشته باشد، مشخص می گردد.

چنانچه بیمار نتواند از تردمیل استفاده کند، ممکن است از دارو برای القای استرس به فرد استفاده گردد.

بعد با استفاده از PET اسکن و یا انجام توموگرافی رایانه ای تک فوتونی، از قلب اسکن می گیرند.

پزشک متخصص در دو مرحله با فاصله ۱۵ دقیقه الی ۳۰ دقیقه ای از قلب عکس تهیه می کند.

اولین عکس بعد از تمرین بیمار و اسکن بعدی با گذشت زمان و استراحت بیمار انجام می گیرد.

گاهی اوقات پیش از تمرین نیز پزشک از قلب اسکن انجام می دهد تا عملکرد را ارزیابی کند.

به پزشک اجازه می‌دهد تا نحوه عملکرد و ظاهر قلب را در حالت عادی و تحت استرس مقایسه کند.

این آزمایش برای زنانی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند مناسب نیست، زیرا تابش ممکن است به جنین آسیب برساند.

مادران شیرده باید قبل از انجام آزمایش به پزشک خود اطلاع دهند.

اقدامات قبل از انجام تست ورزش

پیش از انجام تست ورزش، در صورت وجود موارد زیر حتما به پزشک خود اطلاع دهید:

• آنوریسم
• آنژین ناپایدار
• بیماری شدید دریچه‌ی قلب
• نارسایی شدید قلبی
• حمله‌ی قلبی اخیر
• فشارخون بالای شدید
• ضربان قلب نامنظم کنترل نشده
• پریکاردیت
• کم‌خونی شدید
• وجود یک ضربان‌ساز

متخصص قلب و عروق یا تکنسین، توضیحات لازم در خصوص این آزمایش را در اختیارتان قرار می‌دهند و به شما این امکان را می‌دهند که سؤالات تان را بپرسید.

حتما از پزشک خود بپرسید که ادامه مصرف داروهای تجویزی و بدون نسخه، بی خطر است یا خیر، برخی از داروها ممکن است با تست استرس تداخل داشته باشند.

برای انجام تست ورزش، بیمار نیاز به آمادگی خاصی ندارد، فقط دستورالعمل های پزشک که شامل موارد زیر است را باید مورد توجه قرار دهد:

• نخوردن غذا های سنگین چند ساعت پیش از انجام تست (فقط می توان آب خورد)
• نخوردن کافئین از یک روز قبل
• پوشیدن لباسی گشاد و کفشی مناسب
• استفاده از داروهای معمولی و قطع نکردن آنها جز با دستور پزشک

تست ورزش چگونه انجام می شود؟

امکان دارد تست ورزش به صورت سرپایی یا زمانی که شما در بیمارستان هستید انجام شود. آزمایشات ممکن است بسته به شرایط شما و تجربه پزشک متفاوت باشد.

به طور کلی، در نحوه انجام تست ورزش مراحل زیر دنبال می شود:

قبل از تست ورزش

از شما خواسته می شود که هر گونه جواهرات یا اشیایی که ممکن است در آزمایش اختلال ایجاد کند را بردارید.

خواسته می شود که بلوز یا پیراهن خود را در جلو باز کنید.

تکنسین بدن شما را با ملحفه یا روپوش می پوشاند و تنها قسمت های ضروری را در معرض دید قرار می دهد، بنابراین نیازی نیست نگران حریم خصوصی خود باشید.

اگر روی سینه‌تان موهای زیادی دارید، تکنسین ممکن است مقداری از موها را بتراشد یا کوتاه کند تا الکترودها به پوست شما نزدیک‌تر شوند.

تکنسین الکترودها را به قفسه سینه و شکم شما وصل می کند و سیم ها را به الکترودها وصل می کند.

پس از اتصال سیم ها، تکنسین اطلاعات شناسایی شما را در رایانه دستگاه وارد می کند.

در حالی که نشسته اید، کاف فشار خون روی بازوی شما قرار می گیرد.

آزمایش اولیه ECG و فشار خون در حالت نشسته یا ایستاده انجام می شود.

تکنسین نحوه راه رفتن روی تردمیل یا استفاده از دوچرخه را به شما نشان می دهد.

حین تست ورزش

شما از ساده ترین سطح شروع می کنید، سپس به تدریج بر شدت تمرین افزوده می شود.

ECG و فشار خون شما به طور دوره‌ای در طول تست ورزش کنترل می‌شوند تا نحوه واکنش قلب و بدن شما به ورزش اندازه‌گیری شود.

طول زمانی که ورزش می کنید به ضربان قلب هدف شما و تحمل ورزش شما بستگی خواهد داشت.

مدت زمان تمرین بخش مهمی از نتیجه تست استرس می باشد.

در صورت مشاهده علائم شدید مانند درد قفسه سینه، سرگیجه، حالت تهوع، تنگی نفس شدید، خستگی مفرط یا فشار خون بالا، ممکن است آزمایش متوقف شود.

پس از اتمام بخش تمرین تست، سرعت تمرین کاهش می یابد تا سرد شدن بدن تا از ایجاد حالت تهوع یا گرفتگی عضلات جلوگیری شود.

سپس روی یک صندلی می نشینید و فشار خون و تغییرات ECG شما در طول تست ورزش کنترل می شود تا زمانی که بدن شما به حالت عادی یا تقریباً نرمال برگردد.

این ممکن است 10-20 دقیقه طول بکشد.

هنگامی که ECG و فشار خون شما در سطح قابل قبولی قرار گرفتند، الکترودهای ECG و کاف فشار خون برداشته می شوند، سپس می توانید لباس بپوشید.

بعد از تست ورزش

می توانید بعد از انجام تست ورزش فعالیت عادی خود را انجام دهید.

در کل پس از تست ورزش نیازی به مراقبت ویژه ای وجود ندارد.

ممکن است چند ساعت بعد از آزمایش احساس خستگی کنید.

در عرض چند ساعت پس از تست ورزش باید احساس طبیعی داشته باشید.

اگر بیش از یک روز پس از آزمایش احساس خستگی می کنید، با پزشک خود تماس بگیرید.

در صورت بروز علائم بیماری قلبی (مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه یا ضعف) به پزشک خود اطلاع دهید.

پزشک ممکن است پس از آزمایش، بسته به شرایط خاص شما، دستورالعمل های دیگری به شما بدهد.

تست ورزش چقدر طول می کشد؟

هنگامی که قلب در حالت استراحت است، ممکن است یک شریان کرونر مسدود شده تنها با نوار قلب یا EKG قابل تشخیص نباشد.

زمانی که قلب کار می کند، با شدت بیشتری پمپ می کند و تشخیص انسداد عروق کرونر یا سایر مشکلات قلبی را آسان تر می کند.

در حالی که خود تست ورزش معمولا کمتر از 15 دقیقه طول می کشد، ویزیت پزشک احتمالاً تا دو ساعت طول می کشد.

زمان تست ورزش قلب شامل آماده‌سازی، توضیحات پزشک و نظارت بر وضعیت بیمار قبل و بعد از تست ورزشی است.

ابتدا پزشک اطلاعات لازم را جمع‌آوری خواهد کرد و بیمار به تجهیزات مربوطه متصل می‌شود.

سپس تست شروع می‌شود و شدت فعالیت به تدریج افزایش می‌یابد تا زمانی که بیمار به حداکثر توانایی خود برسد یا علائمی مانند تنگی نفس یا درد قفسه سینه را احساس کند.

پس از پایان تست، پزشک نتایج را بررسی می‌کند و وضعیت بیمار را برای چند دقیقه تحت نظر می‌گیرد تا مطمئن شود که به حالت عادی بازگشته است.

این ارزیابی نهایی به پزشک کمک می‌کند تا تجزیه و تحلیل دقیقی از عملکرد قلب در حین فعالیت بدنی داشته باشد.

به طور کلی، با در نظر گرفتن مراحل قبل و بعد از تست، کل زمان لازم برای تست ورزش معمولاً حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه است.

با وجود چه بیماری هایی انجام تست ورزش توصیه نمی شود؟

چنانچه فرد مبتلا به بیماری های زیر باشد، انجام تست ورزش برای وی مناسب نمی باشد:

• داشتن آنژین قلبی ناپایدار
• داشتن آریتمی که کنترل نشده
• داشتن فشار خون ریوی
• وجود تنگی زیاد از حد در آئورت
• وجود نارسایی احتقانی قلب
• وجود پارگی در شریان اصلی
• داشتن آمبولی ریه

مزایا تست ورزش

تست ورزش قلب ابزار مهمی در ارزیابی سلامت قلب و عروق است که مزایای زیادی برای بیماران و کسانی که به سلامت قلب خود اهمیت می دهند دارد.

این تست که اغلب به عنوان تست استرس قلبی شناخته می شود، برای ارزیابی عملکرد قلب در حین فعالیت بدنی انجام می شود.

یکی از مزایای اصلی تست ورزش قلب، تشخیص زود هنگام مشکلات قلبی مانند بیماری عروق کرونر است.

پزشکان با انجام این آزمایش می توانند ناهنجاری های جریان خون به قلب را تشخیص دهند و از حملات قلبی جلوگیری کنند.

علاوه بر این، تست ورزش قلبی به ارزیابی تحمل ورزش و ظرفیت فیزیکی فرد کمک می کند که می تواند در تنظیم برنامه های ورزشی و بهبود کیفیت زندگی بیماران مفید باشد.

تست ورزش همچنین برای ارزیابی اثربخشی درمان‌ها و داروهای قلب استفاده می‌ شود، زیرا نتایج آن نشان می‌ دهد که قلب چگونه به فعالیت بدنی واکنش نشان می‌ دهد.

این آزمایش به بیماران کمک می کند تا وضعیت دقیق قلب خود را بیاموزند و با نظر پزشک تغییرات لازم را در سبک زندگی خود ایجاد کنند.

آزمایش منظم ورزش قلبی می تواند به کاهش خطر بیماری قلبی و افزایش طول عمر کمک کند.

از دیگر مزایای این تست می توان به تعیین سطح ایمنی برای برخی فعالیت های بدنی، به ویژه برای افرادی که قصد انجام ورزش حرفه ای را دارند، اشاره کرد.

تست ورزش قلبی همچنین می تواند در تشخیص و مدیریت بیماری های مزمن مانند فشار خون بالا و دیابت موثر باشد.

به طور کلی، تست ورزش قلبی ابزاری حیاتی برای نظارت بر سلامت قلب و پیشگیری از بیماری قلبی است و اطلاعات جامعی را ارائه می‌کند که به بهبود سلامت کلی و کیفیت زندگی کمک می‌کند.

محدودیت ها و خطرات انجام تست ورزش

این تست نیز مانند هر آزمایش دیگری دارای یکسری محدودیت به قرار زیر است:

• نمی توان از طریق این تست ضخامت شریان ها و یا زمان بروز حمله قلبی را مشخص کرد.
• نتایج به دست آمده از این تست به تجهیزات به کار رفته، پزشک متخصص و… بستگی دارد.
• گاهی اوقات نتیجه حاصل شده، نتیجه مثبت کاذب است و احتمال حمله قلبی را نشان می دهد در صورتیکه اینگونه نیست‌.

این نکته را نیز باید بگوییم که تست ورزش تستی ایمن و بی خطر است اما بعضی مواقع ممکن است علائم زیر را در فرد نمایان کند:

• ایجاد سرگیجه
• وجود درد در قفسه سینه فرد
• داشتن حالت تهوع
• وجود ضربان قلبی نامنظم

عوارض تست ورزش

تست استرس قلبی می تواند به تشخیص مشکلات قلبی کمک کند، اما با برخی از عوارض احتمالی همراه است.

از عوارض این آزمایش می توان به احساس تپش قلب، سرگیجه یا تنگی نفس اشاره کرد که در اثر افزایش فعالیت قلب ایجاد می شود.

در موارد نادر، آریتمی های خطرناک یا حملات قلبی ممکن است رخ دهد، به ویژه در افرادی که بیماری های قلبی جدی دارند.

سایر عوارض احتمالی شامل فشار خون بالا یا پایین، درد قفسه سینه و خستگی شدید است.

با این حال پزشکان با نظارت دقیق و انجام اقدامات احتیاطی، این خطرات را به حداقل می‌رسانند.

اگر در مورد عوارض تست استرس قلبی نگران هستید، با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که آزمایش برای شرایط شما مناسب است.

آماده سازی مناسب و پیروی از دستورالعمل های پزشکی می تواند به کاهش خطرات و بهبود نتایج آزمایش کمک کند.

تفسیر تست ورزش قلب

بعد از اینکه تست انجام شد، پزشک موارد زیر را برای تفسیر تست ورزش مورد بررسی قرار می دهد:

• بررسی نوار قلب بیمار
• وجود تغییرات در فشار و ضربان قلب
• علائم و نشانه هایی که حین تست ثبت شده
• میزان ظرفیتی که برای بیمار تخمین زده شده

نتایج احتمالی حاصل شده از تست ورزش عبارت است از:

• مثبت بودن تست ورزش قلب یا غیر عادی که نشان دهنده احتمال بیماری قلبی است‌.
• نتیجه منفی و یا عادی که نشان دهنده عدم وجود بیماری قلبی است‌.
• نتیجه نامشخص یا نتیجه غیر قبل تفسیر که نشان دهنده این است که تست نتوانسته مشخص کند که بیماری قلبی وجود دارد‌.

بعد از انجام تست ورزش ممکن است نیاز به آزمایشات زیر برای بررسی بیشتر باشد:

• انجام دادن ام آر آی برای بررسی ساختاری که قلب دارد.
• انجام دادن سی تی اسکن برای بررسی کردن شریان های قلبی.
• انجام اسکن پرفیوژن میوکارد تا توانایی که قلب در پمپاژ خون دارد ارزیابی گردد.
• انجام تست استرس هسته ای برای اینکه جریان خونی که وارد قلب می‌شود را بررسی کنند.

همانطور که گفته شد در مقاله نتیجه به دست آمده از این تست به عوامل مختلفی بستگی دارد.

یکی از این عوامل که بسیار مهم می باشد انتخاب دکتری باتجربه و متخصص همچون خانم دکتر بهاره اسدزاده می باشد.

انتخاب کلینیک قلب و عروق نیز در نتیجه تست تاثیر گذار می باشد.

سعی کنید از کلینیک هایی را انتخاب کنید که بهترین دستگاه ها را داشته باشند.

نتیجه گیری

تست ورزش اطلاعات مهمی در مورد احتمال بروز مشکل قلبی به پزشک می دهد و به او کمک می کند تا مراحل بعدی را برای بیمار تعیین کند.

در نهایت، پزشک بهترین منبع اطلاعات در مورد نتایج آزمایش بیمار است.

بسته به نتایج، پزشک در مورد آزمایش‌های بیشتر، آزمایش‌های جایگزین یا گزینه‌های درمانی با بیمار صحبت می‌کند.

در برخی موارد، معاینات یا آزمایشات بیشتر ممکن است برای موارد زیر ضروری باشد:

• تایید نتایج آزمایش بیمار
• کسب اطلاعات بیشتر در مورد نتیجه تست ورزش

آزمایشات بیشتر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسکن MRI از قلب برای ارزیابی ساختار قلب
• سی تی اسکن قلب برای بررسی شریان هایی که خون را به قلب می رسانند
• اسکن پرفیوژن میوکارد برای تعیین توانایی قلب برای پمپاژ خون
• تست استرس هسته ای برای اندازه گیری جریان خون به قلب

سوالات متداول

تست ورزش چند دقیقه است؟

معمولا، کل فرایند تست ورزش ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد، اما زمان فعالیت بدنی حدودا 10 الی 15 دقیقه می باشد.

اسکن قلب بهتر است یا تست ورزش؟

نمی توان دقیقا به این موضوع اشاره کرد که اسکن قلب بهتر است یا تست ورزش، هر کدام از این ها روش ها، مزیت های خود را دارد و در موارد مختص به خود به کار می روند.

توصیه می شود در این رابطه حتما به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید تا بهترین و مناسب ترین روش برای شما را تشخیص دهد.